Delphi'ye Giriş-1

Visual dillerden biri olan Delphi Programlama dili ile istediğiniz programları yapmak artık zor değil. Programlarda kullanılabilecek standart işlemler birer kontrol olarak tasarlanmış olup programcının kullanımına sunulmuştur. Örneğin; Personel bilgileri girilen bir program yapılırsa, personelin adı, soyadı, doğum yeri ve tarihi gibi bilgilerin girileceği Edit kutusu, kullanıcının neyi girmesi gerektiğini belirten Label, değişik seçeneklerden birini seçme imkanı sağlayan aşağı doğru açılan ComboBox kutusu, komut butonları, personelin bir listesini

gösterecek bir Liste kutusu ( ListBox ). Bunları kolayca forma taşıyarak programınızın ekranını tasarlayabiliriz. Tek yapılması gereken Form üzerindeki kontrolleri oluşturmak için Ana formun üzerinde bulunan Componentlerden ilgili ikonları seçmek ve formumuza tıklamak.

Action Script Kaynakları

Adobe Flex ile ilgilenmeye başladığımda doğal olarak action script ile tanıştım. Fakat ne yazık ki bu tanışma Türkçe olmadı. Çünkü yardım için internette arama yaptığımda hemen hemen hiç Türkçe kaynağa rastlamadım actionscript ile ilgili. Varolan bağlantılarda çoğu kez o an çok da işime yaramayacak bilgilerle karşılaştım. Elbette burada sözünü ettiğim, paylaşımda bulunulan bilgilerin işe yaramazlığı değil, benim o an işime yaramaması.

Aslında sorun biraz da benim Visual Basic deneyimlerim olmasından da kaynaklıydı. Çünkü actionscript ve özelde flex, alıştığım mantığa çok uymuyordu. Aynı şekilde internet kaynakları da visual basic kaynaklarındaki düzende değildi. Bu konuda hala böyle düşünüyorum. Artık actionscripte epeyce alıştığım halde, yine de kaynaklar açısından süregelen darlık ve varolan kaynakların sunumundaki özensizlik, beceriksizlik ve de yetersizlik hala rahatsız ediyor beni.

VB ile DLL Oluşturma ve Kullanma: Excel Dosyası ile İletişim

Exceldeki işlemlerden, Excel dosyasının VBA Kod sayfasında yapacağımız düzenlemelerle haberdar olabiliriz. Bunun için kendi hazırlayacağımız bir DLL’den yararlanmak mümkün. Örnek olarak vereceğim DLL belirttiğimiz sabit bir yolda bulunan veritabanımıza, Excel dosyamız her kaydedildiğinde Kayıt Tarihi ve saatini ekleyecek.

            Öncelikle bir Veritabanımızın olması şart. Veritabanımızın ismi vtExcel. İçerisinde tek tablo var. Alanları KayıtNo(OtomatikSayı), KayıtTarihi(Metin), KayıtSaati(Metin) olan tablomuzun ismi tblKayıt. Veritabanımız “C:\” dizininde.

Yeni bir Proje Başlatıyoruz. Proje türü olarak ActiveX DLL ‘yi seçiyoruz. Projemize bir Class1.cls modülü eklenmiş durumda. Şimdi projemizin adını “ExcelKaydet”, Modülümüzün adını da “Kayıt” olarak değiştiriyoruz.

Modulümüzün içerisine istediğimiz kayıt işlemini gerçekleştirecek aşağıdaki fonksiyonu yazacağız:

VB ResEditörden Image kontrolüne Gif Dosyası Yükleme

ResEditör ile çalıştıysanız , buradan image kontrolüne resim yüklemek istediğinizde yalnızca Bitmap klasörüne kaydettiğiniz Bitmap türü dosyaları yükleyebildiğinizi görürsünüz. Image kontrolüne örneğin bir Gif dosyasını buradan yükleyemezsiniz. Onu ancak CUSTOM klasörüne alabilir, ama bu defa da Image kontrolüne LoadPicture metdu ile bu gif dosyasını yükleyemediğinizi görürsünüz. Modüle eklenecek aşağıdaki fonksiyon ile ResEditörün CUSTOM klasörüne alınmış gif dosyalarını uygulamanızda rahatlıkla kullanabilirsiniz.  Ben Image üzerine bir label yerleştirerek Image kontrolünü ışıklı bir buton olarak kullandım. Forma dizi olarak ayarlanmış iki Image ve iki label yerleştirdim. Labeller Image kontrollerinin tam üzerinde. (Image üzerinde Sağ tuşla Send To Back yaparak Labeli Image kontrolünün önüne getirebilirsiniz.). Name özellikleri lblCinsiyet ve imgCinsiyet. Bunları bir seçenek butonu olarak kullanacağım ve hangisi seçilmişse o aydınlanacak, diğeri kararacak ve seçim bir değişkene atanacak. lblCinsiyet caption’ları “KIZ” ve “ERKEK”. ResEditörde CUSTOM klasörüne daha önce biri parlak, diğeri donuk/karanlık olan aynı gif dosyasını 101 ve 102 olarak aktardım. ResEditör kullanımı sitedeki makaleler içerisinde olduğundan yazmadım. Oradan yeterli bilginin alınabileceğini düşünüyorum. Hepinize kolay gelsin.

VB Help Dosyası Açma

Private Sub HelpMe_Click()

RetVal = Shell("winhelp.exe " & App.Path & "\HELPFILE.HLP", 3)

End Sub

VB Sistem Registryden Nasıl Okunur Yazılır?

Registry girişine almak ve kaydetmek

‘girişe yazınız.

‘ HKEY_CURRENT_USER\Software\VB and VBA Program Settings\MyApp\Settings\

SaveSetting "MyApp", "Settings", "Left", 10

‘Debug penceresinden giriş ve çıkışları oku.Debug.Print GetSetting("MyApp", "Settings", "Left", 4)

Registry’de Windows API kullanımı

Option Explicit

Private Declare Function RegOpenKey Lib "advapi32.dll" Alias _

"RegOpenKeyA" (ByVal hKey As Long, ByVal lpSubKey As String, _

phkResult As Long) As Long

VB INI Dosyasından Okuma Yapmak

***** 16-bit Örnek *****

Project’inize 1 adet commandbutton ekleyin ve aşağıdaki kodu yazınız:

Declare Function GetPrivateProfileString Lib "kernel" (ByVal lpApplicationName _

As String, ByVal lpKeyName As String, ByVal lpDefault As String, ByVal _

lpReturnedString As String, ByVal nSize As integer, ByVal lpFileName As String) _

As integer

Declare Function WritePrivateProfileString Lib "kernel" (ByVal _

lpApplicationName As String, ByVal lpKeyName As String, ByVal lpString As _

String, ByVal lpFileName As String) As integer

Sub Command1_Click()

Dim sData As String
Dim iDataLen As integer

VB MDI Form-Child Form

MDI FORM - ( Multiple Document Interface )

Aynı anda birden fazla formu açık tutmak için formlar kullanılır.

Bir projede bir tane MDI form olabilir, ancak birçok alt form (child) içerebilir.

Child formların MDIChild özellikleri True olarak değiştirilir.

MDI formların Minimize, Maximize, Close komutları kaldırılamaz.

Tüm child formlar sadece MDIform içerisinde hareket eder.

MDI form minimize edilince, içindeki child formlarla beraber minimize olur.

Child form maksimize olunca form başlığı ana form başlığı (title bar) haline gelir.

AutoShowChildren; True ise child formlar ana form açılınca otomatik olarak görünür.

Aktif durumdaki child formun menüsü ana form menüsü olarak görünür.

MDI formlara PictureBox ve Menü dışında nesne eklenemez.

                                                                     

ChldForm.Zorder 1

Parametre kullanılmamışsa ya da değeri 0 ise chldform ön planda

Parametresi 1 ise arka planda olacaktı

Açık olan childe formların listesi; menu editorde oluşturulan menulerden birinin WindowsList özelliği onaylanarak menü içerisinde gösterilebilir.

ActiveForm              : Aktif childe form

AutoShowChildren    : False - Dim ile child formlar load komutuyla gizli yüklenir

ScrollBars                 : Kaydırma çubukları

Arrange                    : Childe formaların MDI içerisinde dizilişini kontrol eder

                                   ( 1 - yatay, 2 - dikey, 3 - üst üste)

MDIForm1.Arrange vbTileHorizontal

MDIForm1.Arrange vbTilevertical

MDIForm1.Arrange vbCascade

CHILD FORM 

MDI form içerisine dahil edilmiş olan formlardır.

Formlar, MDIChild özelliği true değeri yapılarak child form yapılabilir.

Bir MDI form birçok alt form (child) içerebilir.

Çalışma anında projeye yeni Child form eklemek için projede yer alan childe formlar kullanılır.

     

Dim YeniChilde As New FormChilde1

VB Formlara İlişkin Örnek Kodlar

Formu Ortalamak 

Private Sub Form_Load()

         Left = (Screen.Width - Width) / 2     ‘ Ekran yüksekliğinden form yüksekliği

         Top = (Screen.Height - Height) / 2   ‘ çıkarılarak fark ikiye bölünüyor

End Sub

Private Sub Form_Load()

         Me.Move (Screen.Height - Me.Height)/2, (Screen.Width - Me.Width)/2

End Sub

Formu Sürekli En Üstte Tutmak 

(General)(Declaration)

Const HWND_TOPMOST = -1                    ' Form en üstte

Const HWND_NOTOPMOST = -2                            ' Normal

Const SWP_NOSIZE = &H1                       ' Form boyutları değiştirilemez

Const SWP_NOMOVE = &H2                                 ' Form taşınmaz

Const SWP_NOACTIVATE = &H10                         ' Form aktif yapılmaz

Const SWP_SHOWWINDOW = &H40          ' Pencere Görünür

Private Declare Sub SetWindowPos Lib "User32" (ByVal hWnd As Long, _

                                                              ByVal hWndInsertAfter As Long, _

ByVal X As Long, ByVal Y As Long, ByVal cx As Long, ByVal cy As Long, _

                                                              ByVal wFlags As Long)

Private Sub Form_Activate()

         SetWindowPos Me.hWnd, HWND_TOPMOST, 0, 0, 0, 0,  SWP_NOACTIVATE _

                                      Or SWP_SHOWWINDOW Or SWP_NOMOVE Or SWP_NOSIZE

End Sub

VB SDI Form - ( Single Document Interface )

Formun yüklenmesi sırasında Load olayı içerisinde bulunan kodunuzun daha aktif olması için kodun ilk satırına Me.Show eklenir böylece form otomatik olarak devreye girer.

AutoRedraw özelliğini hızlı form güncellemesine gereksinim duyulan noktalarda False yapılır.

Formlar gerekmedikçe bellekten Unload komutu ile silinmez. Ekranda gözükmesi istemiyorsa, Unload yerine Hide ile saklanır.

Bir form üzerinde farklı ad taşıyan en fazla 254 kontrol nesnesi bulunabilir. Aynı tür olanlar bir dizi şeklinde aynı ad ile indekslenerek kullanılabilir.

Formun çağrılıp gösterilmesi sırasında gerçekleşen olayların sırası;

Form_Initialize

Form_Load 

Form_Resize          

Form_Paint

VB PictureBox

Picture nesnesi yerine Image kullanımı sistem kaynaklarını artırır. Picture ya da Image nesnelerine yüklenecek resimlerin RLE formatında olması, daha hızlı bir ekran güncellemesi ve az bellek kullanımı sağlar. LoadPicture komutu ile resmin yüklenmesi "EXE" dosyasının daha küçük olmasını sağlayacaktır.

PictureBox - Özellikler

Align Appearange AutoRedraw AutoSize BackColor BorderStyle CausesValidation ClipControls Container CurrentX CurrentY DataChanged DataField DataFormat DataMember DataSource DragIcon

DragMode DrawMode DrawStyle DrawWidth Enabled FillColor FillStyle Font FontBold FontItalic FontName FontSize FontStrikethru FontTransparent FontUnderline ForeColor HasDC

HDC Height HelpContextID HWnd Image Index Left LinkItem LinkMode LinkTimeout LinkTopic MouseIcon MousePointer Name OleDragMode OleDropMode

Parent Picture RightToLeft ScaleHeight ScaleLeft ScaleMode ScaleTop ScaleWidth TabIndex TabStop Tag ToolTipText Top Visible WhatsThisHelpID Width

Align                    : PictureBox’un form üzerindeki yeri

AutoRedraw        : Kendini yeniden çizebilme

AutoSize              : PictureBox’un otomatik olark yüklenen resim

                                    boyutuna ayarlanması

CurrentX              : Fare işaretçisinin X kooordinatı

CurrentY              : Fare işaretçisinin Y koordinatı

VB Ortak Özellikler

Align	Kontrolün form üzerinde yerleşme pozisyonu
Alignment	Yazının pozisyonu ( sağa dayalı, sola dayalı, ortada )
Appearange	Düz yada 3 boyutlu görünümü denetler
Autosize	İçeriğe göre boyutların otomatik olarak ayarlanması
BackColor	Zemin rengi
BorderStyle	Çerçeve sitili
Caption	Başlık
DrawWidth	Çizgi kalınlığı
Enabled	Kullanılabilirlik
HelpContextID	Yardım dosyası konu numarası
Font	Font özellikleri
FontBold	Font kalınlığı
FontItalic	Fontun eğik yada düz oluşu
FontName	Font tipi
FontSize	Font büyüklüğü
FontStrikethru	Fontun üst çizgzi
FontTransparent	True - print komutu ile yazılan yazılar altta bir renk olmazsa yazı görülmez
FontUnderline	Fontun alt çizgili olup olmadığı
ForeColor	Text ya da grafiğin rengi
Height	Yükseklik
HWnd	Windows tarafından verilen referans numarası
Left	Sol kenardan uzaklık
MouseIcon	Fare ikonu
MousePointer	Fare işaretleyicisinin şekli
Name	Kontrol yada formun ismi
Parent	Nesnenin ait olduğu diğer nesne
Picture	Kontrol yada form içerisinde kullanılan resim
ScrollBars	Kaydırma çubukları
TabIndex	Tab tuşu için seçim sırası
TabStop	Tab tuşu ile erişilebilirlik
Text	Seçili elemanın metin bilgisi
ToolTipText	Balon ipucu metni
Top	Üst kenardan uzaklık
Value	Değer
Visible	Görünürlük
Width	Genişlik
1 Inch = 1440 Twip = 2,54 cm

VB Mouse Event-Fare Olayları

MouseDown

Form yada kontrol üzerinde farenin herhangi bir tuşuna basılması olayı.

Private Sub Form_MouseDown(Button As Integer, Shift As Integer, X As Single, Y As Single)

‘ Form üzerinde farenin bir tuşuna basılması ile yapılacak işlemler

End Sub

Sabit	Değer	İşlem
VbShiftMask	1	SHIFT tuşu basılı
VbCtrlMask	2	CTRL tuşu basılı
VbAltMask	3	ALT tuşu basılı
	4	SHIFT+CTRL tuşları basılı
	5	SHIFT+ALT tuşları basılı
	6	CTRL+ ALT tuşları basılı
	7	SHIFT+CTRL+ ALT tuşları basılı

VB Klavye Olayları

Tuş basımının aktif olmasa dahi form tarafından algılanması isteniyorsa formun KeyPreview özelliği True olmalıdır.

Sabit	Açıklama
vbCrLf	CHR$(13)+(CHR$(10)
VbNullChar	Boşluk
VbLf	Yeni Satır Başına Geçiş CHR$(10)
VbBack	BackSpace CHR$(8)
VbCr	Satır Başı Chr$(13)

KeyDown

Tuşa basılması olayı. Aktif nesne tarafından algılanır. KeyUp olayından önce oluşur.

Private Sub Form_KeyDown(KeyCode As Integer, Shift As Integer)

       ... ‘ Tuşa basılması ile yapılacak olan işlemler

    End Sub

VB Olaylar, Yordamlar ve Fonksiyonlar

Event Handler – Olay

Kullanıcı eylemleri sonucunda ortaya çıkan durumlara olay denir.  Farenin yer değiştirmesi, tuşa basılması, formun açılması gibi işlemlerin her biri bir olay sayılır. Visual Basic de programlama olaylar üzerine kuruludur.  Bunlar alt yordamlar şeklinde kodlanır.

Private Sub Command1_Click() ‘ Tuşa basılması olayı

‘ Olay gerçekleşince yapılacak işlemler

End Sub ‘ Bitiş satırı

Alt Yordamlar

Belirli bir görevi yada olayı yerine getirmek amacı ile yazılan küçük kod grubudur.

VB MsgBox-Mesaj Kutusu

Kullanıcıyı bilgilendirmeyi sağlar. Kullanıcıya elde edilen bilgi ve uyarı mesajlarını bildirmekte ya da seçimin onaylanmasını sağlamak için kullanılır.

  

Dim Sayı As Integer

Sayı = 45

MsgBox "Öğrenci sayısı" & Sayı

  

vbCrLf          CHR$(13)+(CHR$(10)

vbNullChar      Boşluk 

vbLf            Yeni Satır Başına Geçiş CHR$(10)

vbBack          BackSpace CHR$(8)

vbCr            Satır Başı Chr$(13)

uyarı = "Kayıt Siliniyor" + Chr$(13) + "Emin misiniz"         

Cevap= MsgBox(uyarı, 4, "Kayıt Silme")

MsgBox "Hatalı İşlem", vbCritical, "Mesaj Kutusu"

VB InputBox-Bilgi Giriş Kutusu

Kullanıcıdan bilgi alınmasını sağlar.

Bilginin girilebilmesi için yeni bir pencere açılacak ve bilgi girişini bekleyecektir.  Bilgi giriş penceresinden girilen bilgi String(karakter) türünde olacaktır. Sayısal olarak kullanılacak bilgini VAL fonksiyonu yardımıyla sayısal değere dönüştürülmesi  gereklidir.

Dim Ad As String

Dim  SıraNo As Integer

Ad = InputBox("Adınızı Giriniz","Bilgi Giriş penceresi")

SıraNo = Val(InputBox("Sıra No Giriniz"))

Ad = InputBox("Adınızı Giriniz","Bilgi Giriş penceresi", “Misafir”)